Geschiedenis van ‘s-Graveland

  • Op 17 maart 1625 werd ‘s- Graveland ‘opgericht’. Althans op die datum kregen mr. Jan Ingel en anderen toestemming van de Staten van Holland om in dit gebied aan de slag te gaan. ​
  • Het langwerpige dorp met het Noordereinde, Zuidereinde en de Vaart is een uniek dorp in Nederland. Historisch gezien ontstaan dorpen niet door een akte op papier. Maar bij ’s-Graveland kun je spreken van ‘projectontwikkeling avant la lettre’. In oude documenten werd al gewag gedaan van een Graveland tussen Naerdincklant en het Goijerbos. 
  • Het ging om ruige zandgronden, met heide, her en der wat heuvels, waar de Erfgooiers hun schapen lieten grazen. Het Spanders- woud bestond nog niet.
  • In het alsmaar groeiende Amsterdam was behoefte aan ruimte en frisse lucht. Ook wilden de rijke kooplieden investeren in de ontginning van polders en andere landstreken. ’s-Graveland paste perfect in dat plaatje, want ontginning betekende niet alleen vruchtbare grond, maar ook enorme zandafgravingen. 
  • Zand dat op massale wijze werd ingezet voor uitbreiding van de hoofdstad. Hiervoor werd speciaal de ‘s- Gravelandse Vaart gegraven, voor aan- en afvoer van zand en puin. 
  • Het ontstaan van ‘s- Graveland ging niet zonder slag of stoot. Met name de Hilversumse Erfgooiers waren er fel op tegen dat een groep Amsterdamse notabelen hun gronden inpikten. Ook de rol van baljuw P. C. Hooft vanuit het Muiderslot was discutabel, hij bleek een dubbelspel te spelen. Uiteindelijk resulteerde de overdracht pas in 1634 in de ‘Cavel Conditien van ‘s- Graveland in Goyland’ waarin het land werd verloot over 27 kavels. De meeste kavels waren 20 morgen groot (dit is zoveel land als in een morgen geploegd kan worden, zo’n 6 à 7 ha.). ​
  • Op een oude kaart zie je tussen de Franse Kampweg in het noorden en de Vreelandseweg in het zuiden: de buitenplaatsen Swaenenburgh, Schaep en Burgh, Boekesteyn, Sperwershof, Wolfsbergen, Hilverbeek, Land en Bosch, Jagtlust, Spiegelrust, Schoonoord, Trompenburgh, Gooilust, Beeresteyn en Nieuwerhoek. 

Beschermd Dorpsgezicht